انگیزه هجرت حضرت معصوم علیها سلام چه بوده است؟
از آن جا که خداوند تبارک وتعالی حجت خود را در ام القری یعی مرکز قرار می‌دهد، حضرت امام رضا علیه السلام هم باید در ام‌القری یعنی پایتخت اسلام باشند. در اهمیت این موضوع فرض کنید اگر مرجعی در اقصی نقاط شمال ایران باشد و در ام‌القری نباشد حرف او به تمام ایران نمی‌رسد. ولی اگر درمرکز یعنی در تهران یا قم باشد، حجت بر مردم تمام می‌شود. پیامبر را خداوند در مکه مبعوث نمود که هر سال با آمدن حجاج فرمایشات حضرت و قرآنی که می‌خواندند توسط تجار به اقصی نقاط عالم منتشر ‌شود، این کار فقط مختص پیامبر نبوده است بلکه تمام ائمه ما باید در ام‌القری باشند یعنی جایی که مرکز شهرهای مسلمانان بوده است. در زمان مأمون کم کم  مدینه از این اهمیت که روزی ام‌القری بوده است، افتاده بود. ایران ام‌القری یعنی مرکزشهرهای اسلامی شده بود. حضرت رضا (علیه السلام) باید به خراسان بیاید و ولیعهد شود تا این که نام حضرت رضا علیه السلام را در خطبه نماز جمعه بعد از خلیفه ببرند. داستان اقامه نماز عید و این که مأمون نگذاشت حضرت رضا علیه السلام نماز را تمام کند را شنید‌ه‌اید. این موارد و آمدن حضرت رضا علیه السلام همه به دلیل حکمت الهی بوده است. خداوند وسایلی فراهم کرده بود تا مأمون مجبور شود امام رضا علیه السلام را به خراسان بیاورد. مأمون هر بار تعدادی از علما را جمع می‌کرد تا بیایند با حضرت رضا علیه السلام مباحثه کنند شاید از این طریق حضرت امام رضا علیه السلام را شکست بدهد. اما ایشان در مباحثات بر آنها غالب می‌شد. این اخبار از ام‌القری به تمام دنیا می‌رسد و اگر امام رضا علیه السلام مدینه می‌مانند حرف ایشان به همه عالم نمی‌رسید. پس حکمت آمدن ایشان این بوده است که ایشان امام منصوب من قبل الله است و به این وسیله به دنیا شناخته شده، اما در مورد حضرت معصومه علیها السلام، از کارهایی که مأمون می‌خواست انجام دهد این بود که امام‌زاده‌هایی که در شهرهای مختلف اسلامی به عنوان حمایت از مقام رهبری و ولایت و جذب مردم به سوی تشیع و آرمان‌های حضرت رضا علیه السلام  در کوفه، در مدینه، در یمن قیام کرده بودند، این امام زادگان دور امام رضا علیه السلام جمع شوند و به این وسیله آنها را شهید کند. این کار را هم کرد و این دلیل آن شد که حضرت رضا علیه السلام را به نام ولیعهدی به خراسان بیاورد و آنها را دور هم جمع کند و از طرف دیگر چون امین که از نواده‌ ابوجعفر منصور بود توسط مأمون کشته شده بود لذا بنی عباس به مأمون که کنیززاده بود، کمک نکرده و عموی او -ابراهیم- را در بغداد خلیفه کردند. امام زاده‌ها از این فرصت استفاده نموده و خروج کردند. به همین دلیل مأمون نقشه کشید تا حضرت رضا علیه السلام را بیاورد و ولیعهد کند، تا به این دلیل امام زاده‌ها از اطراف جهان جمع شوند و به مرکز بیایند و تسلیم شوند.  و جزء این امام زادگان حضرت معصومه علیها السلام هم بوده‌ است. ایشان به ایران آمدند تا به ساوه رسیدند و در آنجا بیمار شدند و چون ساوه شهر سنی نشین بود و حضرت معصومه علیها السلام نمی‌خواستند در آن جا باشند لذا به قم آمدند و بزرگ علمای قم مهار شتر حضرت معصومه علیها السلام را به دوش کشید و او را به منزل خود بردند.
علامه عسگری